Edytujesz ET22

{{Infobox tabor
|nazwa = ET22
|zdjęcie = [[Plik:ET22-980.jpg|250px]]
|opis zdjęcia = ET22-980 w barwach PKP Cargo
|typ = lokomotywa elektryczna
|producent = [[Pafawag Wrocław]]
|lata produkcji = 1969–1989
|ilość sztuk = 1184
|układ osi = Co′Co′
|masa = 118 t
|długość = 20,14 m
|moc = 3000 kW
|vmax = 125 km/h
|zasilanie = 3 kV DC
|służba = od 1969
|użytkownicy = [[PKP]], [[PKP Cargo]], prywatni przewoźnicy
|inne oznaczenia = 201E, „Byk”
}}

'''ET22''' – elektryczna lokomotywa towarowa produkowana przez wrocławski [[Pafawag]] w latach 1969–1989. Z ponad 1100 egzemplarzami jest jedną z najliczniej wyprodukowanych lokomotyw elektrycznych w Polsce i na świecie. Stanowiła podstawę trakcji ciężkich pociągów towarowych PKP przez ponad 50 lat.

== Historia i geneza ==
ET22 została zaprojektowana jako odpowiedź na rosnące potrzeby przewozowe PKP w zakresie ciężkich pociągów towarowych. Projekt opierał się na wcześniejszej lokomotywie ET21, lecz z modernizacjami zwiększającymi moc i masę.

Budowa pierwszego prototypu zakończyła się w 1969 roku. Maszyna otrzymała oznaczenie typu 201E wg ówczesnej klasyfikacji PKP. Produkcja seryjna trwała do 1989 roku.

== Konstrukcja ==
=== Układ mechaniczny ===
Lokomotywa ma układ osi Co′Co′, czyli dwie trzyosiowe wózki jezdne. Dzięki temu rozkład masy i siły napędowej umożliwia prowadzenie ciężkich składów towarowych. Masa lokomotywy wynosi około 118 ton.

=== Napęd elektryczny ===
Zasilanie jest pobierane z sieci trakcyjnej o napięciu 3 kV prądu stałego. Moc ciągła silników trakcyjnych wynosi 3000 kW, co pozwala osiągać prędkość maksymalną 125 km/h.

ET22 wyposażono w pantografy, przetwornice oraz systemy zabezpieczeń typowe dla kolei PKP.

=== Kabina i wyposażenie ===
W kabinie umieszczono ergonomiczne stanowisko maszynisty, z nowoczesnymi (jak na tamte czasy) przyrządami kontrolnymi. Lokomotywa posiadała ogrzewanie, wentylację i systemy bezpieczeństwa.

== Eksploatacja ==
ET22 od początku była dedykowana do pracy na liniach towarowych. Służyła głównie do prowadzenia ciężkich składów węgla, rudy, cementu i innych surowców.

Maszyny wykorzystywano zarówno w ruchu krajowym, jak i w transporcie eksportowym. Ze względu na wysoką niezawodność i łatwość obsługi, ET22 pozostaje aktywna nawet w XXI wieku, głównie w PKP Cargo i prywatnych przewoźnikach.

== Modernizacje i warianty ==
W ciągu kilkudziesięciu lat eksploatacji wiele lokomotyw poddano modernizacjom:
* wymiana układów sterowania,
* montaż nowych systemów bezpieczeństwa,
* zmiany w układzie elektrycznym,
* malowania i oznakowania.

ET22 były również podstawą do powstania wersji prototypowych i eksperymentalnych, które nie weszły do masowej produkcji.

== Dane techniczne ==
{| class="wikitable"
! Parametr !! Wartość
|-
| Typ lokomotywy || Elektryczna towarowa
|-
| Układ osi || Co′Co′
|-
| Masa własna || 118 t
|-
| Długość || 20,14 m
|-
| Moc ciągła || 3000 kW
|-
| Prędkość maksymalna || 125 km/h
|-
| Zasilanie || 3 kV DC
|-
| Rok produkcji || 1969–1989
|-
| Liczba wyprodukowanych || 1184 szt.
|-
| Producent || [[Pafawag Wrocław]]
|}

== Znaczenie ==
ET22 to symbol ciężkiego przemysłu kolejowego w Polsce. Utrzymywała łączność gospodarczą kraju przez sprawne przemieszczanie surowców i towarów. Dla wielu pokoleń maszynistów była to "byk" – potężna, niezawodna i charakterystyczna lokomotywa.

== Ciekawostki ==
* ET22 była jedną z najdłużej produkowanych lokomotyw elektrycznych w Europie.
* Wielu kolejarzy ceniło ją za prostą konstrukcję i łatwość napraw.
* Lokomotywa nosiła wśród załóg przezwisko „Byk” ze względu na charakterystyczny dźwięk i wygląd.
* W muzeach i kolekcjach zachowało się kilka sprawnych egzemplarzy ET22.

== Galeria ==
<gallery>
Plik:ET22-980.jpg|ET22-980 w barwach PKP Cargo
Plik:ET22-068.jpg|ET22-068 w oryginalnym malowaniu
Plik:ET22-500.jpg|ET22 na stacji towarowej
</gallery>

== Zobacz też ==
* [[Lokomotywa EU07]]
* [[Lokomotywa ET21]]
* [[Pafawag Wrocław]]
* [[PKP Cargo]]
* [[Lokomotywa ST44]]

== Bibliografia ==
* „Lokomotywy elektryczne PKP”, Janusz Dąbrowski, Wydawnictwo Kolejowe, 2005  
* „Świat Kolei” nr 4/2019 – artykuł o ET22  
* Archiwa Pafawag Wrocław  
* www.pkp-cargo.pl – informacje o taborze

== Przypisy ==
<references />