Tekst źródłowy strony EN71

{{dobre}}

{{Infobox tabor
|nazwa = EN71
|typ = elektryczny zespół trakcyjny (EZT)
|producent = [[Pafawag]], [[ZNTK Mińsk Mazowiecki]]
|lata produkcji = 1965–1997 (przebudowy)
|liczba wyprodukowanych = 40 egzemplarzy (fabrycznie), łącznie ponad 70 po przebudowach
|układ osi = Bo’Bo’+2’2’+2’2’+Bo’Bo’
|masa = ok. 190 t
|długość = ok. 86 840 mm
|szerokość = 2 880 mm
|zasilanie = 3 kV DC
|moc ciągła = 1 160 kW
|prędkość maksymalna = 110 km/h
|eksploatatorzy = [[PKP]], [[Polregio]], [[Koleje Małopolskie]], [[ZSSK]]
}}

'''EN71''' – czteroczłonowy elektryczny zespół trakcyjny przeznaczony do obsługi połączeń pasażerskich w trudnym terenie, zwłaszcza na liniach górskich. Powstał jako rozwinięcie popularnej serii [[EN57]] i [[EN61]], z dodatkowym członem napędowym w celu poprawy właściwości trakcyjnych. Pojazdy te były użytkowane przez dekady przez [[PKP]], a później m.in. przez [[Polregio]] i [[Koleje Małopolskie]].

== Spis treści ==
# Geneza
# Produkcja i warianty
# Budowa i różnice względem EN57
# Eksploatacja w Polsce
# Eksploatacja zagraniczna
# Modernizacje
# Numeracja
# Dane techniczne
# Ciekawostki
# Zobacz też
# Bibliografia

== Geneza ==
W latach 60. XX wieku [[PKP]] rozpoczęły eksploatację [[EN57]] jako podstawowego EZT. Jednak szybko okazało się, że trzyczłonowa wersja nie radzi sobie z podgórskimi szlakami, szczególnie na liniach:
* Kraków – Zakopane,
* Nowy Sącz – Muszyna,
* Jelenia Góra – Szklarska Poręba.

W 1965 roku postanowiono zbudować nową odmianę – z dodatkowym członem silnikowym. Tak powstał pierwszy EN71 – jednostka „górska” o lepszym przyspieszeniu i uciągu.

== Produkcja i warianty ==
Seria została zaprojektowana i wykonana przez wrocławski [[Pafawag]], z wykorzystaniem podzespołów z EN57. Od 1965 do 1976 wyprodukowano 40 jednostek oznaczonych jako '''EN71-001 do EN71-040'''.

W latach 90. i 2000. kolejne EN71 powstawały poprzez przebudowę EN57, głównie w [[ZNTK Mińsk Mazowiecki]] i [[ZNTK Nowy Sącz]].

=== Odmiany: ===
* **EN71 klasyczne** – jednostki fabryczne,
* **EN71-100, -200 itd.** – przebudowy EN57,
* **EN71AKM, EN71AL** – jednostki modernizowane z nowymi czołami, napędem i wnętrzem.

== Budowa i różnice względem EN57 ==
EN71 to czteroczłonowy EZT w układzie:
* '''ra''' – wagon rozrządczy z kabiną (sterowniczy),
* '''s''' – wagon silnikowy (napędowy),
* '''s''' – drugi wagon silnikowy,
* '''ra''' – wagon rozrządczy.

Dodatkowy człon silnikowy sprawia, że:
* zwiększono moc ciągłą (z 580 do 1 160 kW),
* poprawiono przyspieszenie na górskich trasach,
* zwiększono masę pojazdu i nacisk na oś.

=== Główne cechy: ===
* klasyczny rozruch oporowy,
* pantografy na środkowych członach,
* hamulce Oerlikon,
* siedzenia typu wagonowego (2+2),
* toalety grawitacyjne w kabinach końcowych.

Czoła EN71 są identyczne jak w EN57, co pozwalało na łatwą eksploatację i łączenie składów.

== Eksploatacja w Polsce ==
EN71 od początku trafiły na południe kraju – do Krakowa, Nowego Sącza, Żywca i Wrocławia. Obsługiwały m.in. relacje:
* Kraków – Zakopane,
* Kraków – Krynica,
* Nowy Sącz – Muszyna – Stróże,
* Wrocław – Szklarska Poręba.

W późniejszych latach trafiały także do:
* Poznania (relacje nad Bałtyk),
* Białegostoku,
* Lublina.

Po 2001 roku, z restrukturyzacją [[PKP]], wiele EN71 trafiło do [[Polregio]]. Dziś kursują one w województwach: małopolskim, podkarpackim, wielkopolskim, podlaskim i świętokrzyskim.

== Eksploatacja zagraniczna ==
Część jednostek EN71 została sprzedana lub wypożyczona za granicę:
* [[Słowacja]] – EN71-040 (oznaczenie ZSSK 460),
* [[Ukraina]] – czasowe wypożyczenia,
* [[Litwa]] – testowe przejazdy, nie przyjęły się ze względu na szeroki tor.

EN71 dobrze sprawdzały się w rejonach górskich – np. na trasie Koszyce – Poprad – Żilina.

== Modernizacje ==
W latach 2005–2020 wiele EN71 przeszło modernizacje – zarówno powierzchowne, jak i głębokie. Powstały m.in.:

=== EN71AKM (Koleje Mazowieckie) ===
* nowe czoła „kwadratowe”,
* nowe pulpity i systemy pokładowe,
* nowe siedzenia i klimatyzacja kabiny maszynisty,
* zastosowanie napędu z rozruchem tyrystorowym.

=== EN71AL, EN71Ac ===
* napęd asynchroniczny z falownikami,
* sterowanie mikroprocesorowe,
* informacja pasażerska LED, klimatyzacja,
* przystosowanie do 130 km/h.

Niektóre jednostki wyposażono w Wi-Fi, monitoring, rampy dla niepełnosprawnych i systemy ECTS poziomu 1.

== Numeracja ==
Fabryczne EN71 noszą numery 001–040. Jednostki zmodernizowane mają nowe serie:
* EN71-100 – lekkie modernizacje,
* EN71AKM – Koleje Mazowieckie,
* EN71AL – głębsza modernizacja (np. EN71AL-105),
* EN71Ac – modernizacja ze zmianą napędu.

Przebudowy z EN57 mogą mieć numerację zgodną z pierwotnym numerem członu bazowego.

== Dane techniczne ==
* Długość całkowita: 86 840 mm  
* Masa własna: ok. 190 t  
* Układ osi: Bo’Bo’+2’2’+2’2’+Bo’Bo’  
* Liczba członów: 4  
* Moc ciągła: 1 160 kW  
* Liczba miejsc siedzących: ok. 280  
* Prędkość maksymalna: 110 km/h (modernizacje do 130 km/h)  
* Napięcie zasilania: 3 kV DC  
* Rodzaj hamulca: pneumatyczny Oerlikon  
* Rozruch: oporowy (modernizacje: tyrystorowy lub falownikowy)

== Ciekawostki ==
* EN71 to pierwszy seryjnie budowany czteroczłonowy EZT w Polsce,
* Jednostka EN71-040 była eksploatowana przez [[ZSSK]] jako 460.001,
* Wiele EN71 było przez lata mylonych z EN57 przez pasażerów,
* EN71 był bazą konstrukcyjną dla późniejszych serii jak [[ED72]],
* Jednostki EN71 wykorzystywane były w pociągach specjalnych – np. „Podhalański”, „Śnieżka”.

== Zobacz też ==
* [[EN57]]
* [[ED72]]
* [[Polregio]]
* [[Koleje Małopolskie]]
* [[ZNTK Mińsk Mazowiecki]]
* [[EZT w Polsce]]
* [[Pafawag]]

== Bibliografia ==
* Tabor Pafawag 1960–1990 – archiwalne katalogi  
* "EZT serii EN57 i EN71" – Świat Kolei 2001  
* Raporty UTK – stan taboru 2010–2023  
* Dokumentacja modernizacyjna KM, ZNTK  
* Artykuły branżowe: Kurier Kolejowy, Rynek Kolejowy  
* Wikipedia EN/PL – „EN71”, „Pafawag”, „EZT”

== Przypisy ==
<references />