Edytujesz SU45

{{Artykuł
| tytuł = SU45
| obraz = SU45_PKP.jpg
| podpis = Lokomotywa SU45 w barwach [[PKP Cargo]] na stacji [[Poznań Główny]]
| dziedzina = Transport
| kategoria = Lokomotywy spalinowe
}}

'''SU45''' – polska lokomotywa spalinowa z napędem elektrycznym, produkowana w latach 1970–1985 przez [[H. Cegielski – Poznań]]. Przeznaczona do prowadzenia pociągów pasażerskich i towarowych na liniach niezelektryfikowanych. Przez dekady była podstawową lokomotywą spalinową w Polsce, wykorzystywaną przez [[PKP]], a później przez [[PKP Cargo]] i [[PKP Intercity]].

== Historia ==
SU45 powstała jako rozwinięcie konstrukcji [[SP45]], będącej pierwszą polską lokomotywą spalinową z napędem elektrycznym. Wersja SU45 została wyposażona w ogrzewanie elektryczne wagonów, co pozwoliło na jej szersze zastosowanie w ruchu pasażerskim.

Produkcja SU45 rozpoczęła się w 1970 roku w zakładach [[H. Cegielski – Poznań]], a zakończyła w 1985 roku. Łącznie wyprodukowano 265 egzemplarzy. Lokomotywy te były eksploatowane na terenie całej Polski, szczególnie w regionach o słabo rozwiniętej sieci trakcji elektrycznej.

== Oznaczenie ==
Oznaczenie SU45 pochodzi od:
* S – lokomotywa spalinowa
* U – uniwersalna (do ruchu pasażerskiego i towarowego)
* 45 – numer serii

Wcześniejsza wersja SP45 nie posiadała ogrzewania elektrycznego, co ograniczało jej zastosowanie w zimie. SU45 rozwiązała ten problem, stając się bardziej wszechstronną jednostką.

== Charakterystyka techniczna ==
Lokomotywa SU45 posiada następujące parametry:
* Układ osi: Co'Co'
* Masa: 102 t
* Długość: 18,9 m
* Szerokość: 3,0 m
* Wysokość: 4,3 m
* Prędkość maksymalna: 120 km/h
* Moc silnika: 1650 kW
* Silnik: 12-cylindrowy W2112SSF produkcji HCP
* Napęd: elektryczny (generator + silniki trakcyjne)
* Hamulce: pneumatyczne, elektropneumatyczne

Lokomotywa wyposażona była w agregat do ogrzewania wagonów, co pozwalało na prowadzenie składów pasażerskich przez cały rok. Kabina maszynisty była ogrzewana, ale nie klimatyzowana.

== Eksploatacja ==
SU45 była wykorzystywana przez:
* [[PKP]] – w ruchu pasażerskim i towarowym.
* [[PKP Intercity]] – do prowadzenia pociągów [[TLK]] na liniach niezelektryfikowanych.
* [[PKP Cargo]] – głównie w ruchu towarowym.
* Przewoźników prywatnych – po wycofaniu z PKP, część egzemplarzy trafiła do firm takich jak [[Koleje Dolnośląskie]] czy [[Koleje Wielkopolskie]].

Lokomotywa była szczególnie popularna w regionach takich jak [[Pomorze]], [[Lubelszczyzna]], [[Podkarpacie]] i [[Wielkopolska]].

== Modernizacje ==
W latach 2000–2010 część lokomotyw SU45 przeszła modernizację:
* Wymiana silnika na nowszy typ.
* Montaż systemów diagnostycznych.
* Poprawa ergonomii kabiny.
* Zmiana malowania na barwy [[PKP Intercity]] lub [[PKP Cargo]].

Mimo modernizacji, SU45 była stopniowo wycofywana z eksploatacji na rzecz nowszych jednostek, takich jak [[SU160]] czy [[ST48]].

== Porównanie z innymi lokomotywami ==
{| class="wikitable"
! Lokomotywa !! Typ napędu !! Prędkość maks. !! Moc silnika !! Lata produkcji
|-
| '''SU45''' || spalinowy || 120 km/h || 1650 kW || 1970–1985
| [[SP45]] || spalinowy || 120 km/h || 1650 kW || 1965–1970
| [[SU46]] || spalinowy || 120 km/h || 1650 kW || 1976–1985
| [[SU160]] || spalinowy || 140 km/h || 2200 kW || od 2013
| [[ST44]] || spalinowy || 100 km/h || 1470 kW || 1965–1980
|}

== Znaczenie ==
SU45 odegrała kluczową rolę w rozwoju [[transport kolejowy|transportu kolejowego]] w Polsce:
* Umożliwiła prowadzenie pociągów na liniach bez trakcji elektrycznej.
* Zastąpiła parowozy w ruchu pasażerskim.
* Była symbolem modernizacji kolei w latach 70. i 80.
* Zapewniała niezawodność i uniwersalność w trudnych warunkach eksploatacyjnych.

Do dziś SU45 pozostaje ikoną polskiej kolei, często pojawiając się na zlotach miłośników kolejnictwa i w muzeach techniki.

== Krytyka ==
SU45 była krytykowana za:
* Wysoką emisję spalin – brak zgodności z nowoczesnymi normami środowiskowymi.
* Hałas – zarówno w kabinie, jak i na zewnątrz.
* Brak klimatyzacji – niski komfort pracy maszynisty.
* Awaryjność – zwłaszcza w starszych egzemplarzach.

Pomimo tych wad, SU45 była ceniona za prostotę konstrukcji i łatwość naprawy.

== Obecny status ==
Większość lokomotyw SU45 została wycofana z eksploatacji do 2020 roku. Kilka egzemplarzy zachowano jako:
* Lokomotywy muzealne – np. w [[Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce]].
* Lokomotywy techniczne – do prac manewrowych.
* Lokomotywy prywatne – w rękach kolekcjonerów.

SU45 pozostaje ważnym elementem dziedzictwa technicznego polskiej kolei.

== Zobacz też ==
* [[PKP]]
* [[PKP Cargo]]
* [[PKP Intercity]]
* [[TLK]]
* [[SU160]]
* [[SP45]]
* [[SU46]]
* [[Transport kolejowy]]
* [[Lokomotywa spalinowa]]

== Bibliografia ==
* H. Cegielski – Poznań (1985). ''Dokumentacja techniczna lokomotywy SU45''.
* PKP Intercity (2015). ''Tabor spalinowy – historia i eksploatacja''.
* Urząd Transportu Kolejowego (2020). ''Raport o stanie technicznym taboru kolejowego''.

[[Kategoria:Lokomotywy spalinowe]]
[[Kategoria:Transport kolejowy]]
[[Kategoria:PKP]]
[[Kategoria:H. Cegielski – Poznań]]