SU46

SU46 – polska lokomotywa spalinowa z napędem elektrycznym, produkowana przez H. Cegielski – Poznań w latach 1976–1985. Przeznaczona do prowadzenia pociągów pasażerskich i towarowych na liniach niezelektryfikowanych. SU46 była rozwinięciem konstrukcji SU45, oferując większą moc, lepsze parametry trakcyjne i nowocześniejsze wyposażenie.

Historia

Lokomotywa SU46 powstała jako odpowiedź na rosnące potrzeby PKP w zakresie obsługi cięższych składów na liniach pozbawionych trakcji elektrycznej. W porównaniu do SP45 i SU45, SU46 oferowała wyższą moc, nowocześniejszy układ elektryczny i lepsze osiągi.

Pierwszy egzemplarz SU46 został zaprezentowany w 1976 roku. Produkcja seryjna trwała do 1985 roku, a łącznie wyprodukowano 54 egzemplarze. Lokomotywy te były eksploatowane głównie w południowo-wschodniej i północno-zachodniej Polsce.

Oznaczenie

Oznaczenie SU46 pochodzi od:

S – lokomotywa spalinowa
U – uniwersalna (do ruchu pasażerskiego i towarowego)
46 – numer serii

SU46 była ostatnią lokomotywą spalinową z przekładnią elektryczną produkowaną seryjnie przez H. Cegielski – Poznań.

Charakterystyka techniczna

Lokomotywa SU46 posiada następujące parametry:

Układ osi: Co'Co'
Masa: 114 t
Długość: 19,3 m
Szerokość: 3,0 m
Wysokość: 4,3 m
Prędkość maksymalna: 120 km/h
Moc silnika: 1650 kW
Silnik: W2112SSF – 12-cylindrowy, wysokoprężny
Napęd: elektryczny (generator + silniki trakcyjne)
Hamulce: pneumatyczne, elektropneumatyczne

Lokomotywa wyposażona była w agregat do ogrzewania wagonów, co umożliwiało prowadzenie pociągów pasażerskich przez cały rok. Kabina maszynisty była ogrzewana, ale nie klimatyzowana.

Eksploatacja

SU46 była wykorzystywana przez:

PKP – w ruchu pasażerskim i towarowym.
PKP Cargo – głównie w transporcie towarowym.
PKP Intercity – do prowadzenia pociągów TLK na liniach niezelektryfikowanych.
Przewoźników prywatnych – po wycofaniu z PKP, część egzemplarzy trafiła do firm takich jak Koleje Dolnośląskie.

Lokomotywa była szczególnie popularna w regionach takich jak Lubelszczyzna, Podkarpacie, Pomorze Zachodnie i Dolny Śląsk.

Porównanie z innymi lokomotywami

Lokomotywa	Typ napędu	Prędkość maks.	Moc silnika	Lata produkcji
SP45	spalinowy	120 km/h	1650 kW	1965–1976	SU45	spalinowy	120 km/h	1650 kW	1970–1985	SU46	spalinowy	120 km/h	1650 kW	1976–1985	SU160	spalinowy	140 km/h	2200 kW	od 2013	ST44	spalinowy	100 km/h	1470 kW	1965–1980

Zalety

SU46 była ceniona za:

Uniwersalność – możliwość prowadzenia zarówno pociągów pasażerskich, jak i towarowych.
Wyższy moment obrotowy – lepsze osiągi na trudnych trasach.
Niezawodność – sprawdzona konstrukcja silnika i układu napędowego.
Ogrzewanie elektryczne – możliwość eksploatacji zimą.

Dzięki tym cechom SU46 była często wybierana do obsługi tras o dużym zróżnicowaniu terenu i masy składów.

Wady

SU46 była krytykowana za:

Wysoką emisję spalin – brak zgodności z nowoczesnymi normami środowiskowymi.
Hałas – zarówno w kabinie, jak i na zewnątrz.
Brak klimatyzacji – niski komfort pracy maszynisty.
Ograniczoną liczbę egzemplarzy – tylko 54 sztuki, co utrudniało logistykę.

Pomimo tych wad, SU46 była uznawana za jedną z najlepszych lokomotyw spalinowych produkowanych w Polsce.

Obecny status

Do dziś część lokomotyw SU46 pozostaje w eksploatacji:

PKP Cargo – w ruchu towarowym, głównie w regionach bez trakcji elektrycznej.
Lokomotywy muzealne – np. w Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce.
Lokomotywy techniczne – do prac manewrowych i ratowniczych.

SU46 jest ceniona przez miłośników kolei i często pojawia się na zlotach oraz w publikacjach historycznych.

Zobacz też

Bibliografia

H. Cegielski – Poznań (1985). Dokumentacja techniczna lokomotywy SU46.
PKP Cargo (2020). Tabor spalinowy – SU46 w eksploatacji. Materiały informacyjne.
Urząd Transportu Kolejowego (2023). Raport o stanie technicznym taboru kolejowego.